Egeli akademisyenden tarımsal üretimde plastik kirliliğine yönelik önemli proje

Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Banu Yoho’nun yürütücülüğünü yaptığı “Topraktan Bitkiye Nanoplastik Alınımı: Py-GC-MS ile Kantifikasyonu ve PET Görüntüleme ile Görselleştirilmesi” başlıklı proje, TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu. Proje ile dünya topraklarındaki plastik kirliliğinin artan seviyelerinin insan sağlığı üzerindeki gelecekteki etkilerini değerlendirme konusunda veriler elde edilecek.

Proje yürütücüsü Doç. Dr. Banu Yoho’yu makamında ağırlayan Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemizde oluşturduğumuz akademik ekosistem neticesinde özellikle TÜBİTAK nezdinde pek çok projemiz kabul görmeye devam ediyor. Özellikle tarımsal üretimdeki plastik kirliliği konusunda önemli veriler ortaya koyacak olan projeyi hayata geçiren Doç. Dr. Banu Yoho hocamızı ve ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.

Tarımda plastik malç kullanımına değinen Doç. Dr. Banu Yoho, “Her yıl, çoğunlukla düşük yoğunluklu polietilenden oluşan yaklaşık 4,4 milyon ton tarımsal plastik malç film kirliliği tarım topraklarına karışmaktadır. Küresel plastik atıklarının yüzde 32’si toprak veya sucul ekosistemlere girmekte olup, 2050 yılına kadar yüzde 400 artması öngörülmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde, meyve ve sebze verimini artırmak için LDPE plastik malç kullanımının yıllık yüzde 7 oranında arttığı görülmektedir. Bu plastik parçacıklar ultraviyole oksidasyonu ve fizikokimyasal süreçler yoluyla mikro (<5 mm) ve nano (<100 nm) parçacıklara dönüşerek topraktan neredeyse tamamen çıkarılamaz hale gelmektedir. Son araştırmalar, bu parçacıkların doğal toksisitesinin yüz binlerce kardiyovasküler hastalık vakasıyla bağlantılı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yine bu parçacıklar, ağır metal ve diğer toksin emilimi ve transferi ile sağlık üzerindeki olumsuz etkileri daha da artırabilmektedirler. Bu parçacıkların bitkilerin yenilebilir kısımlarına geçip geçmediğini ve hangi oranlarda geçtiğini anlamak, bilim insanları ve sağlık kuruluşları için gelecekteki sağlık etkilerini öngörme açısından hayati önem taşımaktadır. Bu durum, özellikle Türkiye gibi büyük tarım sektörüne sahip ülkeler için büyük bir önem arz etmektedir” dedi.

“Tıp ve tarım alanlarına önemli veriler sunulacak”

Projenin hedeflerini anlatan Doç. Dr. Yoho, “Nanoplastik alımına yönelik çalışmaların çevresel olarak anlamlı malzemeler, gerçekçi bitki yetiştirme koşulları ve kantitatif yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Çoğu çalışma çevresel bağlam eksikliği, hidroponik sistemlere odaklanma ve kantitatif veri eksikliği sorunları ile karşı karşıyadır. Bu çalışmada, son teknoloji seviyesini aşacak ve çevresel olarak anlamlı, gerçekçi bitki yetiştirme koşullarında kantitatif veriler üreteceğiz. Nanoplastiklerin üretilmesi ve toprak bazlı bitki yetiştirme tekniklerinin kullanılması, mevcut bitki transfer çalışmalarında gerçekçi olmayan deney koşulları sorununa yönelik yeni bir çözüm önerisi olacaktır. Ayrıca, topraktan bitkilere nanoplastik taşınımına ilişkin kantitatif verilerin elde edildiği ve transfer mekanizmalarını daha iyi anlamak için PET görüntüleme yönteminin kullanıldığı ilk uygulama olacaktır. Bu proje, ilk kez LDPE kaynaklı nanoplastiklerin topraktan bitkilere nasıl taşındığına dair çevresel olarak anlamlı, kantitatif veriler sağlayacaktır. Elde edilen sonuçlar, dünya topraklarındaki plastik kirliliğinin artan seviyelerinin insan sağlığı üzerindeki gelecekteki etkilerini değerlendirme konusunda tıp ve tarım topluluklarına önemli bilgiler sunacaktır” diye konuştu.

Multidisipliner Proje Ekibi

         Yürütücülüğünü Doç. Dr. Banu Yoho’nun yaptığı projede; Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsünden Prof. Dr. Ayfer Yurt Kılçar, Prof. Dr. Çiğdem İçhedef, Dr. Michael Duncan Yoho; Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesinden Doç. Dr. Erkan Güler, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesinden Doç. Dr. Rafig Gurbanov ile Öğr. Gör. Dr. Büşra Şensoy Gün ve Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezinden Dr. Nejat Özden, Ömer Sökmen ve Ülfet Erdal yer alıyor.

 

 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı